کیفوز چیست؟
ستون فقرات در حالت طبیعی از پشت صاف به نظر می‌رسد، اما در افراد مبتلا به کیفوز، مهره‌ها در ناحیه فوقانی پشت به سمت جلو خم می‌شوند. همین موضوع باعث ایجاد انحنای غیرطبیعی یا همان قوز پشت می‌گردد.
در تصویربرداری با اشعه ایکس، انحنای ستون فقرات بیش از ۵۰ درجه به‌عنوان کیفوز یا هیپرکیفوز شناخته می‌شود، در حالی که انحنای طبیعی در این ناحیه بین ۲۰ تا ۴۵ درجه است.
انواع کیفوز
۱. کیفوز وضعیتی
شایع‌ترین نوع کیفوز است و معمولاً در نوجوانی مشاهده می‌شود. مهره‌ها طبیعی‌اند اما ستون فقرات بیش از حد خم می‌شود. این نوع انحنا انعطاف‌پذیر بوده و اغلب با تمرینات اصلاحی بهبود می‌یابد.
۲. کیفوز شوئرمن
در این نوع، مهره‌ها حالت گوه‌ای پیدا می‌کنند و انحنا سخت‌تر و پیش‌رونده‌تر است. معمولاً در دوران رشد نوجوانی تشدید می‌شود و هم در دختران و هم پسران دیده می‌شود.
۳. کیفوز مادرزادی
ناشی از بدشکلی یک یا چند مهره در زمان تولد است. این تغییر ساختاری از بدو تولد وجود دارد و با رشد کودک آشکارتر می‌شود.
دلایل ایجاد کیفوز
کیفوز می‌تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد. دلایل شایع عبارتند از:
- بیماری‌های متابولیک
- اختلالات عصبی‌عضلانی
- پوکی استخوان یا کاهش تراکم استخوان
- استئوژنز ایمپرفکتا (بیماری استخوان شکننده)
- اسپینا بیفیدا
- وضعیت بدنی نامناسب و خم شدن طولانی‌مدت (کیفوز وضعیتی)
علائم کیفوز
علائم ممکن است خفیف یا شدید باشند و شامل موارد زیر شوند:
- شانه‌های نامتقارن
- خم شدن سر به سمت جلو
- برآمدگی غیرطبیعی پشت هنگام خم شدن
- گرفتگی عضلات پشت ران (همسترینگ)
- درد خفیف کمر یا پشت
والدین معمولاً این وضعیت را به‌عنوان قوز پشت یا قوز کمر در کودکان توصیف می‌کنند.
عوامل خطر
- پوکی استخوان یا تراکم استخوان پایین
- سابقه خانوادگی کیفوز
تشخیص کیفوز
پزشک با گرفتن شرح‌حال کامل، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های تصویربرداری کیفوز را تشخیص می‌دهد. مهم‌ترین روش‌ها عبارتند از:
- اشعه ایکس: اندازه‌گیری زاویه انحنا (بیش از ۵۰ درجه غیرطبیعی است).
- بررسی سابقه رشد و وجود سایر اختلالات عصبی‌عضلانی در کودکان.
تشخیص زودهنگام، کلید موفقیت درمان است.
روش‌های درمان کیفوز
۱. ورزش و فیزیوتراپی
برای موارد خفیف یا انعطاف‌پذیر، تمرینات کششی و تقویتی می‌تواند وضعیت بدن را اصلاح کرده و درد را کاهش دهد.
۲. بریس (ارتوز)
در کودکان و نوجوانان در حال رشد با انحنای بیش از ۶۵ درجه، استفاده از بریس‌هایی مانند بریس میلواکی توصیه می‌شود. بریس معمولاً باید روزانه تا ۲۳ ساعت پوشیده شود تا از پیشرفت انحنا جلوگیری کند.
۳. جراحی کیفوز
برای نوجوانان یا بزرگسالانی که انحنای شدید همراه با درد دارند، جراحی اصلاحی ستون فقرات انجام می‌شود. این عمل معمولاً شامل همجوشی مهره‌ها و استفاده از پیچ‌ها و میله‌های فلزی (تیتانیوم یا کروم-کبالت) است. مدت بستری در بیمارستان ۳ تا ۴ روز و دوره نقاهت خانگی حدود ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد.
جمع‌بندی
کیفوز یا قوز پشت نوعی تغییر شکل ستون فقرات است که بسته به نوع و شدت می‌تواند از یک مشکل ساده وضعیتی تا یک ناهنجاری ساختاری جدی متفاوت باشد. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب (ورزش، بریس یا جراحی) می‌تواند کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد و از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.
